خودکشی و بیماری های روانی

خودکشی و بیماری های روانی

·        خودکشی  دارای یک پیوستار(طیف) است.

·        این پیوستار از افکار خودکشی به طور گذرا شروع و با خودکشی به پایان می رسد.

·        میزان افکار خودکشی بسیار بیشتر از اقدام به خودکشی و خودکشی است.

به یاد داشته باشیم

    بسیاری از کسانی که خودکشی می کنند،قبل از مرگ درباره ی این مسئله با پزشک یا مراقب خود صحبت کرده اند.

عوامل خطر

·        بیشتر کسانی که اقدام به خودکشی می کنند(غیرکشنده) زنان هستند

·        اما مردان بیش از زنان خودکشی انجام می دهند.

·        مهم ترین پیش بینی کننده ی خودکشی،سابقه ی اقدام قبلی است.

عوامل خطر روان پزشکی

•        اختلالات روانی به ویژه اختلالات خلقی(افسردگی ها و اختلالات دوقطبی)

•        سوء مصرف مواد

•         اختلالات اضطرابی

•         اسکیزو فرنیا

•         برخی اختلالات شخصیت

عوامل خطر روانی

•        ناتوانی در حل مسایل بین فردی

•        ضعف در مهارت های سازگاری

•        رفتارهای انفجاری

•        سابقه سوء رفتار روانی،جسمی یا جنسی

•        سابقه خانوادگی خودکشی

عوامل محیطی – اجتماعی

•        ازدست دادن شخص یا رابطه ی عاطفی

•        بیکاری،مشکلات اقتصادی،فقر

•        مشکلات در محل کار یا تحصیل

•        خودکشی در اطرافیان یا دوستان

•        نبود حمایت های اجتماعی

•        تنهایی ،انزوا

•        نبود دسترسی به مشاوره و درمان

•        تاثیر رسانه ها(سرایت خودکشی)

اختلالات روان پزشکی

•        بیش از 90 در صد موارد خودکشی همراه با اختلالات روان پزشکی است.

•         شایع ترین اختلالات روان پزشکی مربوط به افسردگی ها و سوء مصرف مواد می باشد.

علایم و نشانه های افسردگی :

•        خلق افسرده

•        لذت نبردن از زندگی یا فعالیت های لذت بخش

•        عدم تمرکز و حواس پرتی

•        ناتوانی در تفکر و تصمیم گیری

•        بی انگیزه بودن

•        اختلالات خواب و اشتها

•        احساس گناه و ناتوانی

•        خستگی و ضعف شدید

•        دردهای پراکنده و بدون علت جسمی

•        ناامیدی و بدبینی نسبت به آینده

•        افکار بی ارزشی زندگی و مرگ اندیشی

•        خودکشی

معیارهای تشخیصی افسردگی:

در افسردگی ،معمولا خلق افسرده یا عدم لذت بردن از زندگی به همراه تعدادی از علایم دیگر و به مدت چندین روز و هفته وجود داشته ، تاثیر بدی بر کارکرد شغلی و تحصیلی شخص دارد.

افسردگی:

•        در زنان شایع تر است.(دو برابر مردان)

•        از شایع ترین اختلالات روان پزشکی=سرماخوردگی روانی

•        شایع ترین اختلال روانی در موارد خودکشی

•        پاسخ بسیار خوب به درمان (دارویی،غیردارویی)

•        دوره درمان به دفعات تکرار بیماری بستگی دارد.

اختلالات وابسته به مواد:

•        در مردان شایع تر است.

•        معضل اساسی جامعه ی ما

•        تعریف اعتیاد= بیماری مزمن شدیدا عود کننده

•        ابتلا به اعتیاد عامل خطر برای خودکشی

•        آیا اعتیاد قابل درمان است؟

اختلالات اضطرابی:

•        اختلال هراس (پانیک) جزو عوامل خطر برای خودکشی

•        بسیاری از مبتلایان به اختلال پانیک به متخصصان قلب مراجعه می کنند

•         حمله ی پانیک= حملات ناگهانی ترس،اضطراب،تپش قلب،تنگی نفس،احساس خفگی و مردن

•        اختلال افسردگی و اعتیاد در این بیماران شایع است

•        پاسخ خوب به درمان

اختلال اسکیزوفرنیا:

•        ناتوانی در تشخیص خیال از واقعیت

•        توهم ها و هذیان ها ،ازعلایم شایع آن است.

•         علایم دیگر:کناره گیری،عدم توجه به بهداشت شخصی،افت شدید کارکرد تحصیلی و شغلی

•        15 درصد این بیماران در اثر خودکشی جان شان را ازدست می دهند.

•        بیشتر موارد خودکشی در اسکیزوفرنیا،در زمان بهبودی بیماری اصلی و ناشی از افسردگی همراه است.

•        شناخت و درمان افسردگی در اسکیزوفرنیا ضروری است.

اختلالات شخصیت:

•        یعنی اختلال پایدار در اندیشه،احساس و رفتار که باعث آزار خود شخص یا دیگران می شود.

•        اختلال شخصیت مرزی و ضد اجتماعی در خودکشی شایع است.

•        مراجعین دشوار

•        درمان؟

علایم هشداردهنده ی خودکشی:

•        ناامیدی شدید

•        صحبت مداوم درباره مرگ و نیستی

•        افت شدید کارکرد شغلی و تحصیلی

•        تغییرات در خواب و اشتها

•        انزوا و کناره گیری از دوستان و فعالیت های اجتماعی

•        بی انگیزه بودن و بی تفاوتی

•        عبارت های هشدار دهنده(به زودی از شر من راحت می شوید- کار من تمام است...)

•        شادمانی و سرخوشی ناگهانی در یک فرد شدیدا افسرده(تصمیم خطرناک)

•        ادای قرض ها و بذل و بخشش ناگهانی اموال

باورهای نادرست درباره ی خودکشی

·        آدم ها ناگهان و بی مقدمه اقدام به خودکشی می کنند.

·        هرکس که از خودکشی حرف  می زند،خودش را نمی کشد.

·        گاهی یک شکست یا اتفاق کوچک باعث خودکشی است.

·        به کسانی که می خواهند خودکشی کنند،نمی توان کمک کرد.

·        خودکشی در برخی خانواده های خاص رخ می دهد و خطری برای دیگر خانواده ها نیست.

·        از افراد افسرده و ناامید نباید درباره خودکشی پرسید،چون باعث تشویق آنها به این کار می شود.

·        اگر کسی از یک اقدام به خوکشی نجات یافت،دیگر خطری او را تهدید نمی کند.

·        افراد برای جلب توجه و بازی دادن دیگران اقدام به خودکشی می کنند.

عوامل محافظتی از خودکشی:

•        دسترسی به درمان و مراقبت های روانی

•        ارتباط های خوب و حمایت های اجتماعی

•        ارتباط های خانوادگی قوی

•        مهارت های سازگاری و حل مسئله ی قوی 

با تشکر فراوان از دکتر حمید یوسفی

موسسه ی تحقیقات و بهبود زندگی زنان

خودکشی

خودکشی عملی است که فرد برای پایان دادن زندگی خود بطور آگاهانه و خودخواسته انجام می‌دهد.

روش‌های خودکشی

از روش‌های خودکشی می‌توان به حلق‌آویز کردن خود، پرش از ارتفاع، غرق کردن، خودسوزی، گازگرفتگی ، بریدن رگ‌ها، شلیک گلوله به سر و خوردن بیش از اندازه دارو یا سم و مصرف سیانور را نام برد.

انواع خودکشی:

خودکشی تقلیدی

خودکشی ترحمی

خودکشی اجباری

خودکشی اینترنتی

خودکشی دسته‌جمعی

خودکشی آیینی

حمله انتحاری

خودکشی با قرار قبلی

خودکشی نوجوانان

خودکشی به علت احساس گناه

خودکشی به علت ترس 

 

خودکشی از دیدگاه اسلام:

• در اسلام اقدام به خودکشی حرام و زشت شمرده شده‌است آیات قرآنی و روایات امامان و پیامبر اسلام بر زشتی و نادرست بودن این کار دلالت دارد.
• ولا تقتلوا انفسکم ان الله کان بکم رحیماً و من یفعل ذلک عدواناً و ظلماً فسوف نصلیه ناراً و کان ذلک علی الله یسیراً

و خودتان را مکشید، خداوند نسبت به شما مهربان است و هر که این عمل را از روی تجاوز و ستم انجام دهد به زودی او را در آتش وارد خواهیم ساخت و این کار برای خود آسان می‌باشد. (قرآن سوره نساء آیه ۲۹ و ۳۰)

    حضرت محمد (ص): «الذی یخنق نفسه یخنقها فی النار والذی یطعنها فی النار» «آن که خود را خفه کند و بکشد خویشتن را در آتش جهنم خفه کرده‌است و آن که با نیزه خودکشی کند در آتش جهنم است.»

   حضرت محمد (ص): "من قتل نفسه بشی فی الدنیا عذب به یوم القیامه.» هر که در دنیا به هر گونه‌ای اقدام به خودکشی کند و بمیرد و روز قیامت به همان گونه مشمول عذاب خداوندی خواهد شد.

   حضرت محمد (ص): « کان فیمن کن قبلکم رجل به جرح فجزع فاخذ سکنیاً» فخربها یده فما رقا الدم حتی مات، قال الله تعالی: بادرنی عبدی بنفسه حرمت علیه الخبه."

قبل از شما مردی بود که بر اثر جراحت دست بی تابی می‌کرد چاقو را برداشت و دستش را قطع کرد و از آن به قدری خون چکید تا جان داد. خداوند متعال درباره این شخص فرمود: « بنده من اقدام به خودکشی کرد و جانش را از دست داد من بهشتم را بر این آینده‌ام حرام کردم واو را به بهشتم راه نمی‌دهم.»

    حضرت محمد (ص): من شرب سما " فقتل نفسه فهو یتمساه فی نار جهنم خالداً مخلداً فیها ابداً

هر که زهر بخورد و خودکشی کند، همان زهر را در جهنم خواهد نوشید ودر آتش دوزخ جاودان خواهد ماند.

چرا عده ای دست به خودکشی می زنند؟

خودکشی رفتار یا پدیده ای است که از جوانب متعدد باید مورد بررسی قرار گیرد. تا آنجا که مشخص است خودکشی در بسیاری از جوامع وجود داشته و دارد و در هر کجا که انسان ها زندگی می کنند خودکشی هم اتفاق می افتد. بدون تردید خودکشی در هر جا، هرخانواده و هر جامعه ای که اتفاق بیفتد عوارض نامطلوب خانوادگی، اجتماعی و...  برجای می گذارد؛ به نوعی که این خودکشی می تواند عاملی برای شروع و یا بروز یک نوع بیماری روانی و یا جسمی گردد و حتی باعث متلاشی شدن خانواده و مانعی برای سیر مطلوب و طبیعی خانواده شود . افراد یک جامعه نیز زمانی که از خودکشی فرد و یا افرادی مطلع شوند ، غم زده می شوند و ممکن است دچار نوعی اضطراب و یا نگرانی در مورد  وقوع خودکشی در خانواده خود گردند، به همین دلایل است که خودکشی بایستی از دیدگاه های روانی ، اجتماعی ، خانوادگی ، اقتصادی ، تحصیلی ، کاری ، قانونی و... مورد بررسی و توجه قرار گیرد. ریشه یابی هرگونه عامل ، و یا عواملی که زمینه را برای خودکشی فراهم می سازد بسیار مهم است ؛ از این رو است که اگر در کشورهای پیشرفته آمار خودکشی بالا برود موضوع ، آنقدر مورد بحث و گفتگو قرار می گیرد و کارشناسان و صاحب نظران موضوع خودکشی را بررسی می نمایند تا زمینه مساعد ساز خودکشی را دریافته و برای آن به طور جدی چاره جویی نمایند.

خود کشی را می توان به سه نوع تقسیم بندی نمود:

1- خودکشی موفق: افرادی که به طور جدی خودکشی می کنند و با روشی که انتخاب می نمایند به زندگی خود پایان می دهند.

2- خودکشی ناموفق : آنهایی که با هر روش انتخابی اقدام به خودکشی می کنند و نجات می یابند.

3- خودکشی پنهان یا مزمن: آمار خودکشی در این نوع ، بسیار بالاتر از دیگرانواع خودکشی است. در این مورد با وجودی که فرد از انجام بعضی رفتارها و یا عادات آگاهی دارد و می داند که ادامه آن رفتار و یا عادات موجب عارضه جسمی، معلولیت و یا مرگ  وی می شود و با وجودی که در مورد آن رفتار و یا عادات مخرب با وی مکرراً صحبت شده وعواقب آن به وی گوشزد می گردد ، اما وی به رفتار وعادت خود ادامه داده و به سلامتی خود بی توجهی می نماید. شاید بتوان این نوع خودکشی را "خودکشی محترمانه" نامید، به عنوان مثال: اعتیاد به مواد مخدر، الکل، سیگار، استفاده غیرمجاز از داروهای زیان آور، و یا بیماران قلبی ، فشار خونی ، و دیابتی ها ؛ که این بیماران در مورد استفاده از داروهای تجویزی بی توجهی می نمایند و رژیم غذایی خود را رعایت نمی کنند. درهمین زمینه بعضی از تصادفاتی که منجر به مرگ راننده شده و نمی توان دلیل و یا علت مشخصی را برای آنها پیدا کرد، نمونه ی این گونه خودکشی است.

بررسی خودکشی از دیدگاه آماری و جوانب گوناگون

جالب است بدانیم که سفید پوستان بیشتر از رنگین پوستان خودکشی می کنند و آمار خودکشی در افرادی که از کشوری به کشور دیگر مهاجرت می نمایند بیشتر است.

مردان سه برابر بیشتر از زنان ، خودکشی موفق دارند و زنان چهار برابر بیشتر از مردان اقدام به خودکشی می نمایند که نجات می یابند و یا این که زنان بیشتر تظاهر به خودکشی می نمایند.

در زمینه سن و سال : هرچه سن بالاتر می رود میزان خودکشی افزایش می یابد . به طور کلی مردان از سن 45 سالگی به بعد و زنان از سن 55 سالگی به بعد اقدام به خودکشی بیشتری دارند و آمار خودکشی در سنین حدود 75 سالگی سه برابر جوانان است، اما بیشترین آمار خودکشی از سن 15 تا 24 سالگی است که در پسران کمی بیشتر از دختران است.

اعتقادات مذهبی : دین و مذهب در خودکشی نقش مهمی دارد . در بسیاری ادیان، خودکشی رفتاری گناه آمیز و ممنوع  و در نتیجه حرام اعلام شده  و این عاملی است که افراد را از اقدام به خودکشی باز می دارد. به طور کلی آنان که اعتقادات مذهبی پایدار و محکمی دارند کمتر خودکشی می کنند. مسیحیان کاتولیک و مسلمانان آمار کمتری از خودکشی دارند، و یهودیان بیشتراز مسیحیان پروتستان خودکشی می کنند . از سوی دیگر در بعضی از گروه ها برای اعتقادات خاصی که دارند و برای هدف و یا اهدافی که دارند به عنوان نوعی قربانی ، برای آن هدف ، خودکشی می کنند.

مکان زندگی : آمار خودکشی در روستاها و شهرهای کوچک در مقایسه با شهرهای بزرگ کمتراست و این می تواند به دلیل وجود قید و بندهای خانوادگی و اجتماعی و ارتباطات خاص محلی باشد؛ همچنین در روستاها و شهرهای کوچک فشارهای روانی کمتری به انسان ها وارد می شود تا در شهرهای بزرگ.

ازدواج : افرادی که ازدواج کرده اند کمتر به فکر خودکشی می افتند و خانواده هایی که فرزند دارند کمتر از خانواده های بدون فرزند خودکشی می کنند. همچنین افرادی که بعد از ازدواج ، زندگی شان منجر به جدایی شده است بیشتر از افرادی که همسر خود را از دست داده اند خودکشی می کنند.

از دیدگاه اجتماعی : افرادی که از نظر اجتماعی منزوی و گوشه گیر هستند و ارتباطات اجتماعی کمتری دارند اقدام به خودکشی بیشتری دارند و آنها که ارتباطات اجتماعی بیشتر و پایدارتری دارند کمتر به فکر خودکشی می افتند. درحقیقت عدم توانایی دربرقراری ارتباطات اجتماعی و عدم توانایی همسویی با گروه های مختلف اجتماعی و تنهایی ، احتمال اقدام به خودکشی را افزایش می دهد.

داشتن کار و شغل : کارکردن و داشتن شغل ، خطر خودکشی را کم می کند. بعضی از کارهای سخت و طاقت فرسا و فشارهای روانی محیط کار که خستگی جسمی و روانی را ایجاد می نماید احتمال اقدام به خودکشی را بالا می برد . به همین دلیل است که آمارها نشان می دهد خودکشی در پزشکان دو برابر دیگران است . عوامل دیگری مانند ورشکستگی ، تنزل مقام و... نیز احتمال خودکشی را بالا می برد.

سلامتی و بیماری : سلامتی و بیماری در خودکشی نقش دارند، افرادی که از سلامت جسمی  برخوردارند کمتر اقدام به خودکشی می نمایند. 50 % از مردانی که دچار بیماری سرطان هستند و 70% از زنانی که دچار انواع سرطان و یا انواع دیگر سرطان هستند خودکشی می کنند. به طور کلی بیماری های سخت جسمی و درازمدت ، بیماری هایی که ایجاد معلولیت های حرکتی می کنند و یا باعث دردهای مزمن می گردند، بیماری هایی که روابط اجتماعی را محدود می نمایند ، احتمال و یا آمار خودکشی را بالا می برند.